(((شرح وظایف نماینده مجلس در کشور ،استان و شهرستان)))
در این ایام کمتر کسی به وظیفه اصلی و قانونی یک نماینده فکر می کند و گاهی خود کاندیداها نیز برای این که آرای بیشتری را جذب کنند ترفندهای تبلیغاتی خاصی به کار می برند که با وظیفه های ذاتی نمایندگان فاصله زیادی دارد.برخی از نامزدها و طرفدارانشان از مشکلات موجود جامعه بهره می‌گیرند و حل آن مشکلات را به مردم وعده می دهند تا بتوانند حداکثر آراء را به کسب کنند.عده ای از مردم سخنان پر از زرق و برق این کاندیداها را باور کرده و نماینده خود را بر اساس تیزرهای تبلیغاتی انتخاب می کنند.بسیاری از مردم از وظایف نمایندگان مجلس آگاهی ندارند و انتظار دارند که آنها وظایف مدیران دستگاه های اجرایی را انجام دهند.هنگامی که نمایندگان مجلس در محافل عمومی حضور می یابند مردم تقاضای اشتغال، وام، تامین جهیزیه و پرداخت هزینه درمان را نشان دهنده ناآگاهی آنها از وظایف نمایندگان مجلس شورای اسلامی است.برخی از مردم تمام نارسایی‌های منطقه را ناشی از عملکرد ضعیف نماینده می‌دانند، در حالی که پرداختن به برخی از کاستی ها در حیطه وظایف نمایندگان مجلس نیست.از این رو لازم است در آستانه انتخابات و در پیش بودن تبلیغات نمایندگان مجلس شورای اسلامی، مردم در خصوص وظایف نمایندگان و اهمیت اختیارات آنها اطلاعات بیشتری را کسب کنند.نمایندگی منصبی است که از طریق انتخابات و رأی مردم فعلیت می‌یابد و دارای ویژگی‌های زیر است:۱- نماینده مجلس، مقام ملی است.نمایندگان مجلس هر یک منتخب حوزه انتخابیه معینی هستند، اما نمایندگی آنان عام و از سوی همه ملت ایران است؛ چون بر اساس اصل ۶۷ قانون اساسی، نمایندگان به گونه‌ای سوگند یاد می‌کنند که به معنای نمایندگی از طرف همه مردم کشور است نه حوزه انتخابیه‌ای خاص.البته این به معنای نفی ارتباط نمایندگان با مردم حوزه انتخابیه خود نیست,۲- نمایندگی، امری کلی است.اینکه نمایندگی، امری کلی است که و نمایندگان هم در حدود اختیاراتی که به گونه فردی به آنها داده شده است و هم در حدود وظایف و اختیاراتشان به گونه گروهی تحت عنوان مجلس شورای اسلامی به وظایف خود عمل می‌کنند.* دیگر اینکه مقام نمایندگی دارای دو ویژگی زیر است:اول اینکه قائم به شخص است.یعنی این مقام به هیچ عنوان قابل واگذاری به دیگری نیست و نماینده منتخب مردم نمی‌تواند مقام خود را به دیگری واگذار کند.بند اول اصل ۸۵ قانون اساسی به صراحت به این موضوع اشاره کرده است.دوم اینکه مقام نمایندگی مشارکتی است نه شخصی و مستقل.یعنی نمایندگان به صورت مشترک در تصمیم‌گیری‌های مجلس شرکت می‌کنند و مصوبات با رأی اکثریت به تصویب می‌رسد و به نام مجلس اعتبار و شایستگی اجرا می‌یابد.وظایف اصلی نمایندگان مجلس چیست؟نمایندگان مجلس و به طور کلی مجلس شورای اسلامی دو وظیفه اصلی دارند:* قانون‌گذاری:بر اساس اصل هفتاد و یکم قانون اساسی مجلس شورای اسلامی صلاحیت عام قانون‌گذاری را دارا می‌باشد: مجلس شورای اسلامی در عموم مسایل در حدود مقرر در قانون اساسی می‌تواند قانون وضع کند.** نظارتمجلس شورای اسلامی علاوه بر وظیفه قانون گذاری، مسئولیت‌های نظارتی نیز بر عهده دارد:۱٫ نظارت (دخالت) مجلس در تشکیل دولت:وزرا پس از انتخاب توسط رئیس جمهور، برای گرفتن رأی اعتماد به مجلس معرفی می‌شوند (اصل ۱۳۳ قانون اساسی) و مجلس باید نظر خود را مبنی بر اعتماد یا عدم اعتماد به فرد فرد آنها اعلام کند (اصل ۸۷ قانون اساسی).با خواندن و بررسی این وظایف است که می توان فهمید جایگاه مجلس شورای اسلامی در کشور ایران جایگاه رفیع و بالایی است و این نمایندگان مردم هستند که در برنامه ریزی ها و سیاست گذاری های کلان جامعه از قدرت و توانایی بالایی برخوردار هستند.همه گان باید بدانیم؛ سرمایه گذاری، ایجاد کارخانجات تولیدی، عزل و نصب مدیران دستگاه های اجرایی، رفع بیکاری و ایجاد اشتغال، ارائه خدمات از قبیل آب، جاده، برق، گاز، تلفن و غیره ، از وظایف قوه مجریه و نماینده عالی دولت در شهرستان یا استان است نه نمایندگان مجلس شورای اسلامی.
بررسی اختیارات و نقش نمایندگان مجلس در امور استان برگرفته از قوانین و مصوبه های مرکز پژوهش مجلس
دفتر مطالعات حقوقی مرکز پژوهش های مجلس در تشریح نقش قانونی نمایندگان در امور استانی تصریح کرد، که اختیارات و نقش نمایندگان در این عرصه به سه بخش اختیارات و نقش تقنینی ، نظارتی و رسیدگی و داوری شبه قضائی تقسیم می شود..
* در بخش اول نمایندگان مجلس می‌توانند از یک سو به منظور رفع معضلات مردم طرحهای قانونی پیشنهاد کنند و از سوی دیگر در قبال طرحهای پیشنهادی شورای عالی استانها نظر موافق یا مخالف خود را ابراز دارند.
همچنین در زمینه اختیارات و نقش نظارتی، نمایندگان مجلس می‌توانند شکایات مردم یا خود را تا حصول نتیجه پیگیری کنند و یا از طریق تذکر ، سوال و استیضاح بر عملکرد مسئولان اجرایی نظارت داشته باشند.
در همین حال نمایندگان مجلس از طریق عضویت در کمیته هماهنگی استانها بر مصوبات شورای عالی اشتغال و به همین‌سان بر عملکرد کمیته برنامه‌ریزی شهرستان نظارت می‌کنند .نظارت بر امور اجرایی مربوط به انتخاب اعضای اصلی و علی البدل هیات منصفه هر استان و نظارت بر شیوه فعالیت‌ها و عملکرد شوراهای آموزش و پرورش استانها از دیگر اختیارات قانونی نمایندگان مجلس در زمینه امور استانی به شمار می رود.
***دفتر مطالعات حقوقی مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی همچنین با اشاره به سومین بخش: از اختیارات و نقش های نمایندگان در امور استانی که در زمینه داوری و رسیدگی شبه قضایی است افزود: نمایندگان مجلس از طریق عضویت در هیات حل اختلاف و رسیدگی به شکایات استان قادرند به شکایات مربوط به انحراف شوراها از وظایف قانونی رسیدگی کنند. زیرا در قوانین جاری کشور در یک مورد خاص و استثنایی برای نمایندگان مجلس در امور استانی نوعی نقش “شبه قضائی” در نظر گرفته شده است به این معنا که آنها از این اختیار برخوردارند که همانند قضات در رسیدگی‌های قضایی به برخی شکایات خاص مطروحه را بررسی نموده و در فرآیند صدور رای نسبت به آنها مشارکت نمایند..
نویسنده: محمود سیاوشی/
